Zelfhulpprogramma voor vrouwen die in de overgang komen door chemo- of hormoontherapie

Wat is de aanleiding voor dit project?
Veel vrouwen die behandeld zijn voor borstkanker ervaren overgangsklachten. Vrouwen die in de overgang komen na een borstkanker behandeling, kunnen vaak geen gebruik maken van de middelen die vrouwen krijgen die op natuurlijke wijze in de overgang terecht komen, zoals hormonen.
Uit eerder wetenschappelijk onderzoek bij vrouwen die borstkanker hebben (gehad), bleek cognitieve gedragstherapie, gegeven in groepsvorm, een positief effect te hebben op overgangsklachten. Voor veel vrouwen bleek het moeilijk om de groepsbijeenkomsten bij te wonen. Daarom hebben onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek het programma aangepast tot een online hulp programma: EVA online.

Hoe wordt/is het project uitgevoerd?
In de eerste twee jaar hebben de onderzoekers EVA-online ontwikkeld en in een kleine groep vrouwen onderzocht of het programma ze aansprak en of ze baat ondervonden bij EVA-online. EVA-online bestaat uit de volgende elementen (1) informatie en advies over symptomen; (2) in de gaten houden van en aanpassingen aanbrengen in uitlokkers van menopauzale klachten; (3) ontspanning en stressreductie; (4) cognitief herstructureren van nutteloze gedachten; en (5) aanmoedigen van nuttige gedragsstrategieën. De primaire focus van EVA-online is gericht op opvliegers en nachtzweten, maar ook andere symptomen zoals vaginale droogte, seksualiteit, slaapproblemen, omgaan met stress en gewichtstoename komen aan bod.
EVA-online bestaat uit zes wekelijkse modules met huiswerkopdrachten, informatieve filmpjes en het relaas van twee fictieve deelneemsters. Voor aanvang van het programma krijgen deelneemster een telefonische intake van een half uur met de medische maatschappelijk werker die hun gedurende behandeling zal begeleiden. Tijdens de behandeling ontvangen de deelneemster wekelijks online feedback op het gedane huiswerk. Als er vragen zijn kunnen ze via email contact opnemen met hun begeleider.
EVA online wordt in het Anthonie van Leeuwenhoek ziekenhuis nu gebruikt. Het aanbieden in andere ziekenhuizen is wel geprobeerd, maar tot op heden niet gelukt. De ziekenhuizen hadden geen geld om de begeleiding door medewerkers van de patiënten te betalen. Gesprekken met de zorgverzekeraars leverden tot op heden ook geen resultaat op. Het Ingeborg Douwes Centrum is de enige andere zorgverlener die EVA online heeft geïmplementeerd.

Wat zijn de resultaten van dit project?
Ondanks dat het aantal deelnemende vrouwen nog te klein is om wetenschappelijk verantwoorde conclusies te kunnen trekken, blijkt toch dat EVA online goed geaccepteerd wordt en positieve effecten heeft op het gebied van menopauzale klachten. Twintig deelneemsters hebben de behandeling afgerond. Zij waren zowel tevreden over de inhoud als over de frequentie en de aard van het contact met de maatschappelijk werker. De data van de negentien deelneemsters die vervolgvragenlijsten hebben teruggestuurd, laten zien dat ze over de tijd een substantiële verbetering ervoeren qua opvliegers, nachtzweten en andere hormonale symptomen. EVA-online kan
momenteel door patiënten van het Antoni van Leeuwenhoek gevolgd worden. Vanaf de zomer 2015 zal de werkzaamheid van EVA-online in een grotere studie worden onderzocht. Vrouwen van buiten het AVL zullen ook aan deze studie kunnen deelnemen.

Wat is de impact voor de borstkankerpatiënt?
Deelneemsters aan de pilotstudie zouden deelname aan EVA-online aan andere vrouwen adviseren. Verder lijken der resultaten er op te duiden dat de deelneemsters minder last van opvliegers, nachtzweten en algemene overgangsklachten ondervinden door deelname aan het programma.
Doordat EVA-online laagdrempelig toegankelijk en kostenefficiënt is, kan het gebruikt worden door een grotere groep borstkankerpatiënten met menopauzale klachten.